Apotheek van de paus

 

De middeleeuwse apotheker verkocht van alles: meel, suiker, specerijen, kruiden, mineralen, siropen, zalven, kaarsvet (was), inkt, papier, tevens zijden lakens en ingevette gordijnstof voor het afdekken van de ramen, gekonfijt fruit, kortom een supermarkt avant la lettre. In Italië heetten ze speciatores. De lokale apothekers van Avignon zagen algauw concurrenten aanwaaien uit Florence, Lucca en Siena. Ze waren hoofdzakelijk gevestigd in de rue de l'épicerie en de rue de la poivrerie. Een van hen mocht zich de pauselijke apotheker (apothecarius papae) noemen, maar zonder alleenrecht. Hij was diegene die het lijk van de paus balsemde, meteen na zijn overlijden. Het waren geen kinderachtige orders die de apostolische kamer plaatste bij een viertal apothekers, een groepje dat meestal wisselde bij het aantreden van een nieuwe paus. De kosten voor de verlichting met toortsen en kaarsen beliep onder Joannes XXII tientallen procent van de totale uitgaven van het pauselijke hof. Voor de herdenkingsceremonie bij het overlijden van koning Charles V van Frankrijk werden 100 toortsen en evenveel fakkels met een totaal gewicht van 450 kg kaarsvet besteld. Ook na Joannes XXII bleef dit een aanzienlijke kostenpost. Apothekers bereidden ook zalven of slikmiddelen op voorschrift van een arts. In het slikmiddel dat Benedictus XII vlak voor zijn overlijden voorgeschreven kreeg waren tachtig stukjes bladgoud gemengd met suiker, euphrasia en kamille. Opvallend bij Clemens VI is zijn bestelling van Doorniks tafellinnen maar ook de lotions voor zijn been en de medicijnen voor zijn kankergezwel op de rug, die zijn lijfarts Guy de Chauliac had voorgeschreven. Innocentius VI lustte vijgen, de beste in hun soort en vier keer zo duur als gewone. Ook was hij een grootgebruiker van kruiden, waaronder gember, kaneel, kamfer, koriander, gekonfijt anijs, noot muskaat, saffraan en amandelen, die hij liet afleveren in zijn abdij la Chartreuse in Villeneuve-lez-Avignon tijdens een echo-uitbraak van de pest. Hij had ook last van jicht en nam een slikmiddel van gemalen edelstenen, waaraan een therapeutische waarde was toegeschreven. Naast de gewone aankopen van was en ingevette gordijnen bestelde Urbanus V filterdoek voor het zuiveren van water. Hij blijkt een grootgebruiker geweest te zijn van papier, inkt en schrijfveren, waarschijnlijk ter voorbereiding van zijn vertrek naar Rome. Evenzo Gregorius XI, die bovendien grote rollen ingevet linnen bestelde voor het inpakken van zijn bagage voor zijn reis naar Rome.